اشتغال ترکتباران (ترک سویلو) در ترکیه ۲۰۲۵؛ فرصت بزرگ برای ترکهای ایران
مقدمه
در تاریخ ۱۰ اکتبر ۲۰۲۵، دولت ترکیه با انتشار اصلاحیهای در آییننامه اجرای قانون ۲۵۲۷ ترکیه، نظام حقوقی اشتغال اتباع ترکتبار خارجی (ترک سویلو) را بهطور اساسی تغییر داد.
این اصلاحیه که با تصمیم مستقیم رئیسجمهور در روزنامه رسمی منتشر شد، تعیین میکند چه کسانی میتوانند به عنوان ترکتبار (ترک سویلو) در ترکیه کار و زندگی قانونی داشته باشند.
این تحول حقوقی برای بسیاری از جوامع ترکتبار از جمله ترکهای ایران (در استانهای آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، زنجان، اردبیل، همدان، قزوین و دیگر مناطق ترکنشین) اهمیت ویژهای دارد، زیرا میتواند مسیر تازهای برای اقامت کاری، دریافت مجوز کار و اشتغال قانونی در ترکیه باز کند.
قانون جدید اشتغال ترکتباران (Türk soylu) در ترکیه چه میگوید؟
طبق تصمیم شماره 10476 و اصلاح آییننامهی مصوب ۲۵ اکتبر ۱۹۸۲، حالا شرایط اشتغال ترکتباران خارجی در ترکیه شفافتر از قبل تعریف شده است.
بر اساس اصلاحیه قانون اشتغال ترکتباران (ترک سویلو):
تشخیص اینکه کدام جوامع ترکتبار مشمول این قانون میشوند، تنها با تصمیم رئیسجمهور ترکیه انجام میگیرد.
برای اینکه یک ترک سویلو خارجی بتواند در ترکیه کار کند، باید همزمان ۱۰ شرط قانونی را دارا باشد، از جمله:
داشتن اجازه اقامت معتبر از وزارت کشور.
داشتن مدارک تحصیلی معتبر یا معادلسازیشده در ترکیه.
نداشتن مانع امنیتی یا حقوقی برای اشتغال.
تعلق داشتن به جامعهای که توسط رئیسجمهور به عنوان ترکتبار شناخته شده است.
ناتوانی در انجام شغل یا حرفه در کشور مبدا به دلایل خارج از ارادهی شخص (مثلاً فشارهای سیاسی یا تبعیض قومی).
داشتن هویت قومی یا فرهنگی متفاوت از اکثریت کشور مبدا.
به بیان ساده، تنها افرادی از ترکتباران (ترک سویلو) میتوانند از مزایای این قانون استفاده کنند که هم تبار آنها توسط دولت ترکیه تأیید شده باشد و هم در کشور خود امکان فعالیت آزادانه نداشته باشند.
تأثیر قانون ۲۵۲۷ ترکیه بر ترکهای ایران (Turksoylu)
در ایران، میلیونها شهروند ترکزبان و ترکتبار در مناطق مختلف زندگی میکنند که از نظر فرهنگی، زبانی و تاریخی با مردم ترکیه پیوند عمیقی دارند.
اما تا پیش از اصلاحیهی ۲۰۲۵، ترکهای ایران معمولاً در فهرست جوامع ترکتبار مشمول قانون اشتغال در ترکیه قرار نداشتند.
اکنون با آییننامه جدید ترک سویلوها، در صورتی که دولت ترکیه تصمیم بگیرد ترکهای ایران را نیز در فهرست جوامع ترکتبار مشمول قانون ۲۵۲۷ ترکیه قرار دهد، این افراد خواهند توانست با ارائهی مدارک معتبر و رعایت شرایط لازم، مجوز کار رسمی در ترکیه دریافت کنند — بدون نیاز به طی روند پیچیدهی اجازه کار اتباع خارجی معمول.
چرا این اصلاحیه برای ترکهای ایران یک فرصت بزرگ است؟
۱. پیوند فرهنگی و زبانی مشترک
ترکهای ایران از نظر زبان، فرهنگ، دین و آداب اجتماعی شباهت زیادی با جامعه ترکیه دارند. به همین دلیل، در صورت شناسایی رسمی از سوی دولت ترکیه، روند تطبیق فرهنگی و حرفهای آنها بسیار سریع و طبیعی خواهد بود.
۲. فرصت در بازار کار تخصصی ترکیه
بسیاری از جوانان ترکزبان ایران در حوزههای مهندسی، فناوری، پزشکی، آموزش و تجارت تخصص دارند.
قانون جدید اشتغال ترکتباران در ترکیه، در صورت اجرای کامل، میتواند مسیر اشتغال قانونی این افراد را هموار کند و با معادلسازی مدارک تحصیلی، امکان فعالیت حرفهای آنها را فراهم آورد.
۳. مسیر قانونی برای اقامت و تابعیت
اقامت کاری (çalışma izni) از معتبرترین و پایدارترین مسیرهای مهاجرت است.
قانون جدید کار برای ترکتباران (ترک سویلوها) به آنها اجازه میدهد از مسیر کار رسمی اقامت بگیرند و در آینده حتی برای تابعیت ترکیه اقدام کنند.
۴. مشارکت در پروژههای علمی و فرهنگی ترکیه
دولت ترکیه در سالهای اخیر، پروژههای متعددی برای جذب نخبگان و متخصصان ترکتبار از سراسر جهان آغاز کرده است.
اصلاح قانون اشتغال ترکتباران در سال ۲۰۲۵، راه را برای حضور ترک سویلوهای ایرانی در این پروژهها بازتر کرده است.
چالشها و محدودیتهای قانون جدید
البته این اصلاحیه، فرصت را باز کرده ولی تضمینی برای پذیرش خودکار همهی جوامع ترکتبار نیست.
چالشهای اصلی عبارتاند از:
نامشخص بودن فهرست رسمی جوامع ترک سویلو: هنوز اعلام نشده کدام ملتها یا اقوام در این فهرست قرار خواهند گرفت.
لزوم اثبات ترکتبار بودن: متقاضیان باید با مدارک خانوادگی، گواهی کنسولگری و شناسنامههای رسمی، تبار خود را اثبات کنند.
نیاز به اقامت معتبر: قبل از دریافت مجوز کار ترکتباران در ترکیه، باید اقامت قانونی کشور گرفته شود.
بوروکراسی اداری و زمانبر بودن روندها: از معادلسازی مدارک تحصیلی تا ثبت در نهادهای حرفهای، زمان و دقت زیادی لازم است.
آینده ترکتباران (ترک سویلوها) در ترکیه
هدف دولت ترکیه از اصلاح قانون اشتغال ترکتباران خارجی، جذب نیروهای متخصص با پیوند فرهنگی و زبانی به این کشور است.
اگر تصمیمات آتی رئیسجمهور در جهت گسترش دایرهی جوامع ترکتبار باشد، ترکهای ایران میتوانند از بیشترین مزایای قانون ۲۵۲۷ ترکیه بهرهمند شوند.
در این صورت، متخصصان، هنرمندان و کارآفرینان ترکزبان ایرانی قادر خواهند بود در ترکیه بهصورت رسمی و قانونی کار کنند، اقامت بگیرند و حتی در پروژههای فرهنگی و علمی شرکت کنند.
نتیجهگیری
اصلاح قانون اشتغال ترکتباران (ترک سویلو) در ترکیه در اکتبر ۲۰۲۵ یکی از مهمترین تحولات حقوقی سالهای اخیر در حوزه مهاجرت و اشتغال خارجیان است.
در صورتی که ترکهای ایران در فهرست جوامع مشمول این قانون قرار گیرند، هزاران نفر از متخصصان و فعالان اقتصادی ایرانی میتوانند از مسیر قانونی، سریع و رسمی برای کار، اقامت و زندگی در ترکیه استفاده کنند.
این اصلاحیه نهتنها مسیر اشتغال قانونی ترکتباران در ترکیه را هموار میکند، بلکه میتواند نقطهی آغاز همکاریهای فرهنگی و اقتصادی گستردهتری میان دو ملت ترکزبان باشد.
